Blogger Template by Blogcrowds.




Περί Ποιήσεως

Σήμερα η Ποίηση θεωρείται η μία εκ των δύο βασικών κατηγοριών της Λογοτεχνίας. Είναι ο έμμετρος λόγος, έναντι του πεζού λόγου και του διαλόγου που αποτελούν την δεύτερη κατηγορία της Λογοτεχνίας. Ποια ήταν η σχέση των αρχαίων Ελλήνων με την Ποίηση; Ο όρος Ποιητική (τέχνη) χρησιμοποιείται από τον Αριστοτέλη με την σημασία του ποίησις, το οποίο για εκείνον σημαίνει πολλάκις ό,τι και ποίημα. Το ένα είναι η ποίησις στην αφηρημένη της χρήση, ως τέχνη, το άλλο είναι η ποίησις ως δημιουργία, ως κάτι συγκεκριμένο.

Ο Αριστοτέλης δεν ανάγει την γένεση της ποιήσεως, όπως ήταν η συνήθεια των αρχαίων, σε θεούς, ήρωες ή ανθρώπους. Αναζητάει αιτίες φυσικές, και δέχεται ότι η έντεχνη ποίηση αναπτύχθηκε βαθμηδόν εκ των αυτοσχεδιασμάτων – όπως ακριβώς είναι και η σημερινή αντίληψη. Κατόπιν προσετέθη (εκ μαθήσεως πλέον και όχι εκ φύσεως) η τεχνική, για να ενισχύσει και να ρυθμίσει τις εκ φύσεως υπάρχουσες προδιαθέσεις.

Δύο αιτίες βρίσκει για την ανάπτυξη της ποιήσεως, ή μάλλον γενικώς της τέχνης:
Πρώτον είναι το ένστικτο της μιμήσεως, το οποίο στον άνθρωπο είναι ανεπτυγμένο σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι στα ζώα, ήδη από την παιδική ηλικία. Ο άνθρωπος πραγματοποιεί τις πρώτες μαθήσεις όχι εκ διδασκαλίας ή δι’ εσωτερικής διανοητικής λειτουργίας, αλλ’ εκ μιμήσεως. Δι’ αυτής δημιουργείται εμπειρικώς κατ’ αρχάς η έξις, προτού να προχωρήσει στην συνειδητή και μετά λόγου δημιουργία˙ η τέχνη θεωρείτο έξις μετά λόγου αληθούς ποιητική.

Δεύτερη γενεσιουργός αιτία της τέχνης θεωρείται η ηδονή την οποία δημιουργεί το καλλιτέχνημα όχι μόνο στον δημιουργό του, αλλά και στους βλέποντες. Και αυτό διότι το ένστικτο της μιμήσεως δεν αρκεί. Εξηγεί βέβαια την τάση προς αναπαράσταση και έκφραση της ζωής που έχουν σε μεγαλύτερο βαθμό ορισμένα άτομα, όμως η ποίησις είναι φαινόμενο κοινωνικό, είναι (υπό αριστοτελική έννοια) τέχνη, και ως τέχνη προϋποθέτει παράδοση, προϋποθέτει επίσης αντικειμενική αναγνώριση και εκτίμηση εκ μέρους των άλλων. Διαφορετικά, καταντά απλή εκδήλωση ατομικής ιδιορρυθμίας. Στην κρίση μας περί τέχνης ο παράγοντας του απολαύοντος το καλλιτέχνημα δεν είναι λιγότερο σημαντικός από τον παράγοντα του δημιουργούντος, και ο Αριστοτέλης δεν ήτο δυνατόν, φιλοσοφών περί τέχνης, να ενστερνιστεί τον άκρατο υποκειμενισμό και την ματαιοφροσύνη «μοντέρνων» καλλιτεχνών, που συχνά αγνοούν το κοινό, συχνότερα όμως αγνοούνται και απ’ αυτό, και απ’ αυτούς ακόμη τους κεχηναίους που τους λιβανίζουν.

Ο Βάκων είχε πει: δικαίως η ποίησις θα ημπορούσε να θεωρηθή ότι μετέχει θείας τινος φύσεως: εγείρει την ψυχήν και την μεταφέρει προς τα υψηλά, προσαρμόζουσα τα ομοιώματα των πραγμάτων προς τους πόθους της ψυχής, όχι υποτάσσουσα την ψυχήν εις τα πράγματα, όπως κάμνει η σκέψις και η ιστορία.

logotexnika.blogspot.gr

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση Αρχική σελίδα